Θανατηφόρο μικρόβιο χτυπά τις εντατικές στην Ελλάδα
Τετρακόσιοι άνθρωποι προσβλήθηκαν από «κλεψιέλα» πνευμονίας μέσα στο 2008 Του Βασιλη Νεδου
Πριν από δύο χρόνια ο Ισραηλινός υπουργός Υγείας ανήσυχος ανακοίνωνε ότι οι γιατροί «παλεύουν» για να περιορίσουν ένα θανατηφόρο μικρόβιο με το όνομα «κλεψιέλα» πνευμονίας, με θνησιμότητα που άγγιζε το 44% των προσβληθέντων. Το ίδιο ενδεχόμενο αντιμετωπίζουν σήμερα οι Ελληνες γιατροί και ήδη Αμερικανοί συνάδελφοί τους προειδοποιούν ότι εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, στα νοσοκομεία θα πεθαίνουν 1.800 άτομα τον χρόνο από τη συγκεκριμένη λοίμωξη.
Σύμφωνα με παρέμβαση δύο Ισραηλινών επιδημιολόγων στο τελευταίο τεύχος της περιοδικής επιστημονικής έκδοσης της Αμερικανικής Ιατρικής Ενωσης, μόνο κατά το 2007, το 42% των κρουσμάτων του μικροβίου παγκοσμίως αναφέρθηκε στις εντατικές ελληνικών νοσοκομείων! Το ζήτημα απασχολεί την παγκόσμια ιατρική κοινότητα και οι τρεις χώρες με τον υψηλότερο δείκτη επικινδυνότητας είναι η Ελλάδα, η Ισπανία και το Ισραήλ ενώ σύμφωνα με ιατρικούς κύκλους η μη λήψη αποφασιστικών μέτρων μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στη σύνταξη ιατρικής ταξιδιωτικής οδηγίας.
Ούτε σπάνιο, ούτε ανίατο
Ωστόσο, πρόκειται για ζήτημα καθαρά διαδικαστικό, καθώς η «κλεψιέλα» δεν είναι ούτε σπάνιο, ούτε ανίατο μικρόβιο αλλά όταν οι ειδικοί εισέρχονται σε λεπτομέρειες για την κατάσταση στα νοσοκομεία, διαφαίνεται μια εικόνα διάλυσης. Η εξάπλωση του μικροβίου δεν οφείλεται στην έλλειψη φαρμάκων ή την απουσία κάποιου ακριβού μηχανήματος από τα νοσοκομεία. Οπως εξηγούν στην «Κ» έμπειροι γιατροί, η δυσκολία εξάλειψης του μικροβίου εντοπίζεται στην έλλειψη προσωπικού και υγιεινής. Αυτό σημαίνει ότι σε έξι μήνες, οποιοσδήποτε κίνδυνος θα μπορούσε να εξαλειφθεί. Αρκούν μερικές εκατοντάδες προσλήψεις νοσηλευτικού προσωπικού και οι εργαζόμενοι στις εντατικές να... πλένουν τα χέρια τους.
«Δύο είναι οι κύριες αιτίες», επισημαίνει στην «Κ» ο καθηγητής Μικροβιολογίας στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας κ. Αλκης Βατόπουλος: «πρώτη η αποτελεσματική απολύμανση των εντατικών. Να μην ξεχνά δηλαδή το προσωπικό να απολυμαίνει τα χέρια του. Δεύτερον, έχει φανεί ότι στη διασπορά του μικροβίου συμβάλλει και η έλλειψη προσωπικού».
Πάρα πολλά αντιβιοτικά
Ο κ. Ανδρέας Καραμπίνης, εντατικολόγος και διευθυντής της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αθηνών βρίσκεται σε καθημερινή επαφή με τα «μικροπροβλήματα» τα οποία στοιχίζουν τις ζωές ασθενών. «Εχουμε μια τάση», λέει ο κ. Καραμπίνης στην «Κ», «να χορηγούμε πάρα πολλά αντιβιοτικά στις εντατικές. Επίσης, η αναλογία νοσηλευτών - ασθενών δεν είναι η σωστή. Αντί να έχουμε έναν νοσηλευτή για κάθε ασθενή, έχουμε ένα για κάθε τρεις». Ο κ. Καραμπίνης θεωρεί ότι το πρόβλημα υγιεινής στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας είναι σημαντικό. Ωστόσο, το αντιμετωπίζει ως ένα ακόμη σύμπτωμα γενικότερης εγκατάλειψης της Δημόσιας Υγείας. «Δυστυχώς», λέει, «είμαστε ξέφραγο αμπέλι τα τελευταία 25 χρόνια. Είναι αδύνατον να δίνουμε τόσα χρήματα στην Υγεία και να μην γίνεται σχεδόν τίποτα».
Ο καθηγητής κ. Βατόπουλος επισημαίνει ότι στα ελληνικά νοσοκομεία υπάρχει πρόβλημα μικροβιακής αντοχής. «Αυτό σημαίνει», σύμφωνα με τον ίδιο ότι «οι λοιμώξεις κυρίως στα νοσοκομεία θεραπεύονται δυσκολότερα στην Ελλάδα απ’ ό,τι στην υπόλοιπη Ευρώπη». Οσον αφορά συγκεκριμένα την «κλεψιέλα», η αντιμετώπισή της μπορεί να χωρισθεί σε δύο περιόδους.
Εκείνη που εντοπίζεται στην τετραετία μεταξύ 2003 και 2007, η οποία υπήρξε φονική για τους ασθενείς των εντατικών του Ισραήλ και εκείνη μετά το 2007, οπότε έχει εγκατασταθεί στα ελληνικά νοσοκομεία.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι πριν από το 2007 στα νοσοκομεία της Ευρώπης το μικρόβιο ήταν σχεδόν ανύπαρκτο. «Από το 2007 έως σήμερα εμφανίστηκε ένα νέο είδος κλεψιέλας», λέει ο κ. Βατόπουλος, «το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της οποίας εντοπίζεται στο ότι είναι μονοκλωνική. Δηλαδή, το ίδιο και απαράλλαχτο μικρόβιο έχει διασπαρεί στις περισσότερες εντατικές της Ελλάδος. Μεταδίδεται από νοσοκομείο σε νοσοκομείο και από ασθενή σε ασθενή». Το πρόβλημα γίνεται εντονότερο, διότι τα εξελιγμένα αντιβιοτικά δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν το συγκεκριμένο μικρόβιο.
Τα μισά είναι «κλεψιέλα»
Προς το παρόν, λέει ο κ. Βατόπουλος το φαινόμενο δεν έχει οδηγήσει στην υψηλή θνησιμότητα (δηλαδή το 44% των προσβληθέντων), που παρατηρήθηκε στο Ισραήλ προ διετίας. Ωστόσο, είναι ανησυχητικό ότι τη μορφή της «κλεψιέλα» πνευμονίας έχουν περίπου τα μισά μικρόβια από εκείνα που αναπτύσσονται στις εντατικές. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ελληνικού Δικτύου Μελέτης της Μικροβιακής Αντοχής, του οποίου προΐσταται ο κ. Βατόπουλος, το 2008 σημειώθηκαν στις εντατικές περίπου 800 περιστατικά σηψαιμίας από μικρόβια. Τα περίπου 400 από αυτά ταυτοποιήθηκαν ως κλεψιέλα. «Εφόσον», λέει ο κ. Βατόπουλος «επαληθευθούν οι προβλέψεις των Ισραηλινών επιδημιολόγων, τότε σχεδόν οι μισοί από τους προσβληθέντες θα χάσουν τη ζωή τους».
Ανησυχητική είναι η ανάλυση των στοιχείων για το πρώτο εξάμηνο του 2008. Στις χειρουργικές κλινικές προσβλήθηκαν από μικρόβια 56 άνθρωποι και στις παθολογικές 181. Στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, 228 ασθενείς προσβλήθηκαν από μικρόβια.
Διαβάστε εδώ όλο το δημοσιεύμα
Σημείωση : Οι υπογραμμίσεις είναι της Ναυαρχίδας