Ας υποθέσουμε ότι ένα κράτος της Ευρωζώνης, πχ η Εγωλάνδη, χρειάζεται χρήματα για να καλύψει τις υποχρεώσεις του. Υποχρεώσεις από προηγούμενα δάνεια, υποχρεώσεις για την λειτουργία της κρατικής του μηχανής, υποχρεώσεις για συντάξεις και κεφάλαια για δημόσιες επενδύσεις στην υγεία, την παιδεία ή την πρόνοια.
Επειδή ανήκει στην Ευρωζώνη, δεν έχει την δυνατότητα να τυπώσει χρήμα για να καλύψει αυτές του τις υποχρεώσεις (τα χαρτονομίσματα έρχονται τυπωμένα από την ΕΚΤ από την μια τους όψη και τυπώνεται η άλλη τοπικά). Η πολιτική Συνθήκη Σταθερότητας που ισχύει στην Ευρωζώνη, απαγορεύει όμως τον δανεισμό πάνω από κάποιο όριο. Συγκεκριμένα, επιβάλει κάθε χρόνο αυτές οι ανάγκες δανεισμού να μην ξεπερνούν το 3% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) της Εγωλάνδης και το συνολικό χρέος που μπορεί να συσωρεύσει ένα κράτος της ζώνης δεν πρέπει να ξεπερνάει το 60% του ΑΕΠ. Το γιατί πρέπει να ισχύει αυτό το 3% και το 60% έχει μια επίσημη δικαιολογία: To χρήμα στο σύγχρονο σύστημα γεννιέται κυρίως από τα χρέη (δημόσια και ιδιωτικά- δες το αποκαλυπτικό ντοκυμαντέρ ”Το χρήμα ως χρέος” με κλικεδώ). Για να μη διαμορφώνεται, σκέφτηκαν, η προσφορά και η ζήτησή του από τους κερδοσκόπους, ας μπει όριο στα χρέη των κρατών και όλα θα είναι εντάξει…
Αυτό που δεν είπαν είναι ότι ο πιο πάνω συλλογισμός μπορεί να ισχύει σε περίοδο ανόδου των οικονομιών και δεν μπορεί να ισχύει σε περιόδους ύφεσης. Και αυτό που δεν μας είπαν ακόμα είναι το γεγονός ότι ο περιορισμός των δημοσίων επενδύσεων από την Εγωλάνδη, είτε σε άνθηση είτε σε ύφεση της οικονομίας, επιβάλει μεγάλοι τομείς της οικονομίας όπως η υγεία ή η παιδεία, να μη μπορούν να αναπτυχθούν από το δημόσιο, αφήνοντας έτσι το περιθώριο να τους αναπτύξει το ιδιωτικό κεφάλαιο. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία…
Έστω ότι το 2010 η Εγωλάνδη πρέπει να δανειστεί 59δις€ για να τα βγάλει πέρα. Κάνει το υπουργείο ένα ταμειακό πρόγραμμα (τόσα θα πάρω τόσα θα δώσω, πόσα μου λείπουν) και προγραμματίζει να εκδόσει ομόλογα. Κάθε ομόλογο έχει μια διάρκεια (τρίμηνη, ετήσια, τρίχρονη, πενταετή ή δεκαετή) και ένα επιτόκιο που καθορίζει τον τόκο που θα εισπράξει αυτός που θα το αγοράσει για να δανείσει την Εγωλάνδη. Στο πως καθορίζεται αυτό το επιτόκιο στήνεται το “παιχνίδι”.
Η Εγωλάνδη (για την ακρίβεια όλες οι χώρες της Ευρωζώνης) έχουν ένα σύμβουλο που αναλαμβάνει να συντονίσει την έκδοση των ομολόγων τους, την Goldman Sachs. Για την Εγωλάνδη, η Goldman Sachs έχει επιλέξει αυθαίρετα 21 Ιδιωτικές Τράπεζες, ντόπιες και ξένες, που θα αγοράσουν τα ομόλογα από το κράτος καθορίζοντας οι ίδιες το επιτόκιο που θέλουν, και ενδεχομένως θα τα μεταπουλήσουν μετά στην δευτερογεννή αγορά κρατικών ομολόγων. Για να είναι σίγουρες οι 21 Τράπεζες πως θα πάρουν πίσω τα χρήματα που δανείζουν, θα ασφαλίσουν το δάνειο που κάνουν στην Εγωλάνδη, δεν διακινδυνεύουν επί της ουσίας τίποτα. Για τον καθορισμό του ασφαλιστικού κινδύνου, δηλαδή του ασφάλιστρου που θα πληρώσουν, έχουν την Fitch και την Moodies. Η Fitch και η Moodies μαντεύουν το μέλλον, προβλέπουν απεργίες, κατακλυσμούς και έσοδα και καθορίζουν περίπου αυθαίρετα και ανεξέλεγκτα την “πιστοληπτική ικανότητα” της Εγωλάνδης σε ΑΑΒ ή ΒΒΒ ή όπως τέλος πάντων τις φωτίζει ο θεός του χρήματος. (Το ότι η Fitch και η Moodies δεν πρόβλεψαν την κρίση που ξέσπασε από το σκάσιμο της φούσκας του αμερικανικού real estate και των ενυπόθηκων δανείων ήταν ένα μικρό άτύχημα, η γυάλα που προβλέπουν το μέλλον τους είχε παράσιτα…)
Τα ερωτήματα που θα μπορούσε κάποιος να κάνει είναι δυο:
1. Γιατί η Goldman Sachs και όχι κάποιος άλλος και
2. Γιατί αυτές οι 21 Τράπεζες να καθορίζουν το επιτόκιο και όχι κάποιος άλλος που μπορεί να δανείσει χρήματα;
Για κάθε έκδοση ομολόγου, η Goldman Sachs λαμβάνει μια αμοιβή. Έτσι πχ για τα 6δις€ που δανείστηκε η Εγωλάνδη τον Ιανουάριο, η Goldman Sachs εισέπραξε 85εκ€. (Οι κακές γλώσσες λένε ότι κράτησε ο Goldman για τα μικροέξοδά του τα 65€ και τα υπόλοιπα 20€ τα μοίρασε ο Sachs. Σε ποιούς, ας τα βρεί κανένας εισαγγελέας).
Επιπρόσθετα, οι διοικήσεις και των 21 Τραπεζών που καθορίζουν τα επιτόκια δανεισμού δεν ελέγχονται από κανένα θεσμοθετημένο όργανο της ΕΕ. Ή για να είμαστε ακριβείς, ελέγχονται από ένα πολύπλοκο δίκτυο πολυεθνικών συμφερόντων που ορίζουν τις διοικήσεις τους που ενδιαφέρεται για σπουδαία πράγματα. Για παράδειγμα, για την σχέση του ευρώ ως προς το δολάριο η το γιεν, για το πως θα καλυφτούν από τις μητρικές των 21 Τραπεζών τα ελλείματα του Αμερικάνικου δημοσίου που διεξάγει πολλούς πόλεμους ταυτόχρονα ή για το πόσο ανταγωνιστικά θέλει η Μέρκελ τα προϊόντα της στην Αμερικανική Αγορά αυτοκινήτων.
Και πάνω σε αυτόν τον μηχανισμό δανεισμού της Εγωλάνδης, διάτρητο όσο το κόσκινο της θείας Μαριγώς και βρώμικο όσο ο Ασωπός ποταμός, στήνεται ένα πολιτικό παιγχνίδι πιέσεων είτε για το από που θα περάσουν οι αγωγοί πετρελαίου είτε για το πόσα χρόνια θα πρέπει να μείνει κάποιος σε ένα επάγγελμα πριν βγει στην σύνταξη και αν θα πάρει ο συνταξιούχος μισό μισθό για να φάει αρνί το Πάσχα.
Ως ηλίθιος ιθαγενής της Εγωλάνδης, θα ήθελα να διατυπώσω μια απορία:
Γιατί συνεχίζουμε να δανειζόμαστε από τον μηχανισμό Goldman Sachs-21 Τραπεζών; Μη και δεν υπάρχουν άλλοι πρόθυμοι ραντιέρηδες* να μας δανείσουν σήμερα με τα επιτόκια της Γερμανίας;
Μα έτσι θα καταρρεύσει το Σύμφωνο Σταθερότητας είναι η απάντηση των οικονομολόγων που η δουλειά τους είναι να δικαιολογούν το υπέροχο σύστημα με τις δυσνόητες έννοιες και πολύπλοκα γραφικά αλλά και η απάντηση των γραφειοκρατών των Βρυξελών, που η δουλειά τους είναι να υπερασπίζονται το ευρώ από… τους κερδοσκόπους.
Ε, ας καταρρεύσει το πρόστυχο! Θα καταρρεύεσει το Σύμφωνο που κρατάει σταθερό ένα σύστημα που δεν σχεδιάστηκε για να προστατεύει το ευρώ από τους κερδοσκόπους αλλά να προστατεύει τους κερδοσκόπους και τους πολιτικούς τους προστάτες (και προστατευόμενους) από κάθε αμφισβήτηση του ρόλου τους. Και ας καταρρεύσει επειδή κανένας δεν με ρώτησε αν το ήθελα αυτό το “σύμφωνο” όταν το συμφωνούσαν στην Λισαβώνα και όχι κάποιο άλλο σύμφωνο Κοινωνικής Συνοχής και Αλληλεγγύης…
Ερυθρόδερμος (αυτόχθων ιθαγενής της Εγωλάνδης)
(*) ραντιέρης: Ιδιώτης τοκογλύφος που πριν από την εφεύρεση των εμπορικών τραπεζών δάνειζε τους αγρότες στην Ελληνική ύπαιθρο με όρους αντίστοιχους των 21 Τραπεζών.
http://dosepasa.wordpress.com/2010/03/01/δημοσιονομικά-για-ηλίθιους-ή-τι-θα-θέλ/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου